Muharrem ayı bugün başladı. Aşura'nın içinde bulunduğu bu ayı Alevi Caferi tüm Ehlibeyt Dostları matem ayı olarak anarlar. Bu aya has 12 İmam orucu tutan Ehlibeyt dostları, 10. gün yani 10 Muharrem'de Hz. Peygamberimiz Hazreti Resululah (sav)'nın sevgili torunu İmam Hüseyin ve 71 yareninin Kerbela'da şehit edilmesi matemini tutarlar.
Muharrem ayı bugün başladı. Aşura'nın içinde bulunduğu bu ayı Alevi Caferi tüm Ehlibeyt Dostları matem ayı olarak anarlar. Bu aya has 12 İmam orucu tutan Ehlibeyt dostları, 10. gün yani 10 Muharrem'de Hz. Peygamberimiz Hazreti Resululah (sav)'nın sevgili torunu İmam Hüseyin ve 71 yareninin Kerbela'da şehit edilmesi matemini tutarlar.
Muharrem ayının başlamasıyla, Alevi toplumunda yas ve matem söz konusu olur. 12 günlük yas-ı “Matem” orucu, Kerbela’da İmam Hüseyin ile birlikte şehit edilen 73 Can içindir. Evladı Resul’a karşı kin ve intikam güden Ebu-Süfyan taifesi, İslam peygamberi Hz. Muhammed döneminden itibaren yayılıp kesintisiz sürdürülmüştür. İmam Hüseyin’in Muharrem ayı içerisinde şehit edilmesinden dolayı, onun sevgisini taşıyan ve yolun piri olarak gören Alevi toplumu, bu ayda yas-ı “Matem”e bürünür; Kerbela katliamında İmam Zeynel Abidin’in sağ olarak kurtulup Ehli-Beyt soyunun devamına vesile olmasının, on iki İmamların kutsallığıyla birleştirilerek, 12 gün oruç tutulması geleneksel temel hal almıştır. (3 gün Masum-u Pak aşkına oruç tutanlar da vardır.)
Alevilik inancında oruç anlayışının zora dayalı olması söz konusu değildir; aile, komşu ve toplumsal yaşama karşı herhangi bir zorluk olmamalı.Bu konuda gönül rızalığına ve samimiyete dayalı olmasına özenle dikkat edilir. 12 günlük yas-ı “Matem” orucunda insan nefsini ıslah etmesi, kendisi tokken aç ve susuz (Kerbela’da 73 Şehid-i Şüheda aç ve susuz kalması gibi...) olanın halinden anlaması, inandığı tanrısal varlıkla kendisi arasında bağ kurup vijdani muhasebe yapması maksadıyla, arınarak oruç tutar. Tüm bunlar Hz. Hüseyin’in sevgisi ve mertliği ile Yezide karşı boyun eğmemesiyle birleştirilip yas-ı “Matem”e girilir.
Aşure ayında matem orucu
Onları tutana sevap yazılır
Kerbela'da Yatan imam Hüseyin
Engür olmuş Hak ceminde ezilir
Birini tutan hakk' ın yeter
İkisini tutan günahın atar
Ü çünü tutanlar cennette yatar
Engür olmuş hak ceminde ezilir.
Dördünü tutana veli dediler
Beşİnİ tutana ulu dediler
Altısını tutana dolu dediler
Engür olmuş hak ceminde ezilir.
Yedisin tutan havada uçar
Sekizin tutan hülleler biçer
Dokuzun tutan cennetin açar
Engür olmuş hak ceminde ezilir
Pir Sultan Abdal' ım onunda zahmet
On birini tutana indı r'ahmet
On iki tutana nasiptir cennet
Engür olmuş hak ceminde ezilir.
(Pir Sultan)
MATEM
Matem Farsça'dan gelen bir kelimedir. Türkçe'de anlamı: "Çok sevilen değerli bir varlığı veya yakını kaybedildiğinde bu insanın günlük yaşamını etkiler; insanlar kederlenir, üzülür ağlar ve uzun bir zaman üstünden atamaz, eğlenemez, gülemez, neşelenmek istemez, hep günlerini üzüntü ile geçirdiği zaman dilimine, Yas veya matem tutmak" demektir.
Hz. Muhammed'in ölümünden 48 sene sonra, bütün peygamberlerin kutsal kabul ettikleri, oruç tuttukları Hicri 10 Muharrem 61 Cuma günü (Miladi 10 Ekim 680 tarihinde), Kerbela denen Fırat Nehri'nin kenarında, kurda kuşa sebil olan Fırat suyunu, Hz. Muhammed'in torunlarına, Ehl-i Beyt'ten de tek kalan Hz. Hüseyin'ine, aile efradına ve onun yandaşlarına vermediler.
MATEM'DE NELER YAPMAMALIYIZ
Alevi İnancında Matem ”yaslı olma” durumu olarak algılandığı için gelenek, görenek ve inançlarımıza saygılı olmak üzere:
• Her türlü eğlence, zevk ve keyf verici davranışlardan mümkün oldukça uzak durulur ve sakınılır!... Örneğin: düğün, nişan, sünnet doğum günü gibi
• Alkol ve benzer keyf verici maddelerden kaçınılır...
• Çeşitli çevrelerden, eğlenceler için yapılan davetlere kesin olarak katılmamak ve nedenlerini de böylesi davetleri yapanlara mutlaka açıkça anlatıp hatırlatmak gerekir!..
• Yüzme, piknik gibi eğlence yerlerinde, et ve etli yiyeceklerin tüketileceği ortam ve davranıştan uzak durulur!..
• Aşırı ve gereksiz süslenmelerden, gösteriş ve her türlü lüks özentilerden kaçınılır!..
• Muharrem süresince her türlü taşkınlık, müsrif (yersiz-gereksiz...) harcama ve aşırı nefsi davranışlar gibi eğilimlere karşı daha dikkatli olunur!..
• Çevremizde daha uysal, dostane yaklaşımlar sergilenerek, asık suratlı ve sinirli davranışlardan kaçınılır!..
• Dargınlıklar ve kırgınlıklar varsa barışılır, hoşgörü ve sevecen olunur!.
Oruç açmak (iftar) için güneşin batması dikkate alınır. Bunun dışında saatle, dakikayla oruç açmak veya sahura kalkılması hakkındaki dayatmalar gerçekçi değildir.
